Boomelementen

Geriefhoutbosjes

Geriefhoutbosjes zijn de vaak wat kleinere landschappelijke bosjes in het agrarisch cultuurlandschap. Deze zijn ontstaan doordat mensen het hout nodig hadden voor gebruiksdoeleinden of wel het boeren gerief. In het verleden maakten dit soort bosjes vaak onderdeel uit van de agrarisch bedrijfsvoering. Deze bosjes werden veelal beheerd als hakhout of als bosjes zonder hakhout met opgaande bomen en struiken.

Een geriefhoutbosje biedt veel variatie in struiken en boomsoorten. Door een goed beheer zal deze variatie ontstaan (hakhout, overstaanders, besdragende en bloeiende struiken, open plekken). Deze variatie biedt dieren goede nest- en schuilgelegenheid en voedsel door de bes dragende en bloeiende struiken (trekken insecten aan). Verder zorgt het voor een verbindende structuur in het landschap, waarlangs dieren en planten zich verplaatsen.

Het op een goede manier beheren van deze elementen draagt bij aan een aantrekkelijk landschap. Ook behouden we hiermee het cultureel en immaterieel erfgoed.

Hakhoutstoven worden vaak veel ouder dan gewone bomen. Zo zijn er oude clusters van eeuwen oude hakhoutstoven bekend welke een geschatte leeftijd hebben van ca 500 tot soms wel 700 jaar.

beheer

Door de komst van het, aardgas een veranderende markt en bedrijfsvoering is het functioneel beheer van geriefhoutbosjes vaak in ongebruik geraakt.

Dat maakt dat er op het gebied van hakhout vaak sprake is van veel achterstallig onderhoud. 

Soms betreft het eeuwenoud hakhout wat al zover is doorgeschoten dat er een goede afweging gemaakt moet worden of het nog wel kansrijk is dit opnieuw terug te zetten als hakhout.

Oudere vaak grillige stoven die soms 60-80 jaar geleden voor het laatst zijn teruggezet, vertegenwoordigen door hun uiterlijke verschijningsvorm ook een waarde op het gebied van beleving , historisch sfeerbeeld en het verhaal wat hier achter zit. 

Anderzijds is het juist kansrijk om jonger hakhout als hakhout te blijven beheren. Op deze manier blijft zowel de oude beheervorm in leven houden we variatie in het landschapsbeeld door de verschillende leeftijden in de hakhoutcyclus. Ook is er hiermee een grotere diversiteit aan soorten flora en fauna welke aan de verschillende stadia van ontwikkeling verbonden zijn.

Kennisbank

Verdieping

en beheer

Tijdens de praktijktraining en in onderstaande presentatie worden bovenstaande aandachtspunten behandeld en wordt aan de hand van specifieke voorbeelden getoond welke mogelijkheden van beheer er zijn.

Foto: Gonny Sleurink

Extra info

Links

Om een beeld te vormen of een bosje oud en waardevol is zijn de onderstaande websites te raadplegen: